TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU

MÜKEMMELİYET MERKEZİ DESTEK PROGRAMI 

 (1004 PROGRAMI)

Çağrının Amacı:

1004 Programı kapsamında yayınlanan çağrı ile; yükseköğretim kurumları araştırma altyapılarının özel sektör Ar-Ge/Tasarım merkezleri ve kamu Ar- Ge birimleri ile iş birliği yaparak geliştirdikleri ürün/teknolojileri özel sektöre transfer edebilecekleri yüksek teknoloji platformlarının oluşturulması hedeflenmektedir. 

Paris Anlaşmasına taraf olunması ve ülkemizin net sıfır emisyon hedefinin açıklanması ile Türkiye, yeşil dönüşüm ve yeşil büyüme yolunda önemli bir adım atmıştır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Şubat 2022’de düzenlenen İklim Şurası kapsamında oluşturulan Bilim ve Teknoloji Komisyonunda, ülkemizin 2053 net sıfır emisyonu hedefi ve yeşil kalkınma politikası doğrultusunda, “İklim Değişikliği, Çevre ve Biyoçeşitlilik”, “Temiz ve Döngüsel Ekonomi”, “Temiz Erişilebilir ve Güvenli Enerji Arzı”, “Yeşil ve Sürdürülebilir Tarım”, “Sürdürülebilir Akıllı Ulaşım” olmak üzere 5 ana temada çığır açıcı Ar-Ge ve yenilik temelli çözümler üretmek için çalışmalar yürütülmüştür. Bilim ve Teknoloji Komisyonunda oluşturulan teknoloji politikaları genel anlamda iklim değişikliğiyle mücadele ve uyuma yönelik, sektörel anlamda gerek enerji verimliliğinin sağlanması gerekse üretim süreçlerinde yeşil teknolojilerin kullanımıyla verimlilik artışına etki edecek çığır açıcı teknolojileri içermektedir. Bunun yanı sıra Ticaret Bakanlığı tarafından eşgüdümü sağlanan "Avrupa Yeşil Mutabakatı Eylem Planı" kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile birlikte TÜBİTAK’ın ortak yürüttüğü "Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası (TYH)" çalışmaları, ekonomimiz için kritik olan, sektörlere temel girdiler sağlayan ve karbon emisyonu açısından ön plana çıkan, üretim zincirlerinin ilk aşamalarındaki Demir-Çelik, Alüminyum, Çimento, Kimyasallar, Plastik ve Gübre sektörlerine odaklanmıştır. Yeşil büyümeye yönelik Teknoloji Yol Haritası çalışmaları neticesinde bu sektörlerdeki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularını detaylandırılmıştır.

Yüksek Teknoloji Platformlarına yönelik açılacak bu çağrı kapsamındaki destekler; yukarıda bahsedilen çalışmalar neticesinde ortaya konan ve ülkemizin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliği ile mücadele ve uyum ile Avrupa Yeşil Mutabakatına uyuma yönelik öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularına yönlendirilmektedir. 

Bu çağrı kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konularına buradan ulaşabilirsiniz. 

Yüksek teknoloji platformuna yönelik iş birliği ağının (Araştırma Programı Yöneticisi Kuruluş-APYÖK ve Araştırma Programı Yürütücüsü Kuruluş-APYK’ların işbirliği) kurulması ve projelerin hazırlanması gerekmektedir.

Bu kapsamda yapılacak faaliyetler sonucunda, oluşturulacak işbirliği ağı tarafından stratejik araştırma programının hazırlanması ve geliştirilecek teknolojinin kullanımına yönelik kilit adımları içeren teknoloji kazanım yol haritası ile işbirliği platformunun yönetişim modelinin ve söz konusu teknoloji kazanım yol haritası doğrultusunda yürütülecek Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin (projelerin) sunulması beklenmektedir. 

Destek Koşulları: 

Çağrı kapsamında, araştırma programları tek fazlı olarak desteklenecektir.

Destek Bütçesi: Bütçe üst limiti en fazla 150 Milyon TL olacaktır.

Destek Süresi: En fazla 48 ay olacaktır.

Destek verilecek araştırma programlarının sözleşme bütçesinin azami 150 Milyon TL olacağı göz önünde bulundurularak başvuruda bu hususa dikkat edilmelidir.

Kimler Başvurabilir: 

• YÖK tarafından belirlenen araştırma üniversiteleri, 6550 sayılı Kanun kapsamında yeterlik almış araştırma altyapıları ve TÜBİTAK’a bağlı Merkez ve Enstitüleri APYÖK olarak başvuru yapabilirler. APYÖK olabilecek kuruluşların listesi için tıklayınız.
• Araştırma üniversiteleri, belirleyecekleri araştırma programıyla ilgili bünyelerinde araştırma altyapılarının olması durumunda çağrıya başvuruda bulunabilirler.
• Başvurularda yer alan üniversitelerin bünyelerinde başvuru konusu ile uyumlu araştırma altyapılarının olması gerekmektedir.
• Üniversitelerin ilgili araştırma altyapısının kurulmasına ilişkin Resmi Gazete’nin ilgili bölümleri başvuru dokümanı ile birlikte sunulmalıdır.
• Sunulacak araştırma programlarında; iş birliği platformunun, en az iki Ar-Ge/Tasarım merkezi (5746 sayılı Kanuna göre merkez kabul edilmiş) ve en az iki araştırma altyapısı veya Kamu Ar-Ge biriminden oluşması zorunludur. Örnek platform kurgusu için tıklayınız.
• APYÖK aynı çağrı kapsamında sadece bir araştırma programı başvurusunda APYÖK olarak bulunabilir. 

Araştırma Programı Alanları Neler Olabilir:

• Başvuru konularının; “Ülkemizin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliği ile mücadele ve uyum ile Avrupa Yeşil Mutabakatına uyuma yönelik öncelikli Ar-Ge ve yenilik konuları” arasından seçilmesi gerekmektedir.

• Araştırma üniversiteleri başvurularında, “Ülkemizin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliği ile mücadele ve uyum ile Avrupa Yeşil Mutabakatına uyuma yönelik öncelikli Ar-Ge ve yenilik konuları” arasından seçilen konu ile Üniversitelerin Alan Bazında Yetkinlik Analizinde ilgili üniversitenin en yetkin olduğu alan/alanların uyumlandırılması gerekmektedir.
• Araştırma programında yer alacak tüm projelerin yeşil dönüşüm ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir.
   

Diğer Konular:

• Başvuru dokümanlarında belirtilen kısıtlara (sayfa sınırı, font vb.) uyulması gerekmektedir. Uygun olmayan başvurular değerlendirmeye alınmayacaktır.

• Detaylı bilgi için 1004 Programı Usul ve Esasları incelenmelidir.

• Başvurular ardeb-pbs.tubitak.gov.tr adresinden yapılacaktır.  

Değerlendirme panel usulüyle gerçekleştirilmekte ve aşağıdaki dört kriter altındaki sorulara yanıt aranmaktadır. Bu kriterler şunlardır:

1. Teknoloji Kazanım Yol Haritası,

2. Araştırma Programı Yönetişim Modelinin Uygunluğu,

3. Yetkinlik,

4. Projeler

          i. Projelerin Ar-Ge Niteliği ve Yöntemi,

          ii. Projelerin Yapılabilirliği,

          iii. Yaygın Etki,

          iv. Projelerin Etkileşimi

Bu kriterlerin değerlendirilmesi noktasında kullanılan soru setleri aşağıda sunulmaktadır:

1- Teknoloji Kazanım Yol Haritasının Uygunluğu

• APYÖK ve APYK’lar bünyesindeki araştırma altyapısının/merkezinin faaliyet gösterdiği ana teknoloji alanı ile hedeflenen odak teknolojiler birbirleriyle uyumlu mudur?
• APYÖK ve APYK’ların sorumlu oldukları Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin dünyadaki ve Türkiye’deki mevcut bilimsel ve teknolojik seviye somut göstergelerle ortaya konulmuş mudur?  
• Araştırma alanında yapılan Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler (GZFT) analizi nesnel ve gerçekçi midir?
• Program ile elde edilecek teknolojilerin, seçilen alanda yaratacağı fark ve kazanımlar ortaya konulmuş mudur? 
• Stratejik hedefler, açık ve somut bir şekilde belirtilmiş midir? 
• Stratejik hedefler; güncel, ulusal strateji ve hedeflere katkı yapabilecek, platform üyeleri tarafından gerçekleştirilebilir, rekabetçi özelliklere sahip olacak şekilde belirlenmiş midir?
• Stratejik hedeflere ulaşmak için önerilen Ar-Ge projeleri uygun ve yeterli şekilde belirlenmiş midir? 
• Projelerde işbirliği yapılması planlanan (APYK’lar dışında) kişi ve kuruluşlar, hedeflenen çıktı ve teknolojilerin elde edilmesine katkı sağlayabilecek nitelikte midir? 
• Ara ve nihai çıktıların/teknolojilerin birbirleriyle etkileşimi ve entegrasyonu, zaman boyutu ve teknoloji hazırlık seviyesinin gelişimi açısından uygun mudur? 
• Program kapsamında elde edilecek teknolojileri/çıktıları ticari ürüne dönüştürme planları net olarak açıklanmış mıdır? Bu bağlamda özel kuruluşların ticarileştirme kabiliyetleriyle sunmuş oldukları uygulamaya aktarma planı uyumlu mudur?

2-Araştırma Programı Yönetişim Modelinin Uygunluğu 

• APYÖK bünyesinde araştırma programının, teknik ve idari yönetimi uygun şekilde kurgulanmış mıdır?

Araştırma Programı Yürütme Grubunun (APYG) 

• Karar alma mekanizması,
• Toplanma sıklığı ,
• Kullanılacak program yönetim yazılımı,
• Program yönetiminin izlenebilirliği, 
• Dokümantasyon yönetimi

somut bir şekilde ortaya konulmuş mudur ?

• APYÖK ve APYK’lar arası iletişim ve bilgi paylaşım yönetimi net olarak ortaya konulmuş mudur?
• Programa ilişkin riskler ve sunulan B planları uygun mudur?
• Kritik tedarik kalemleri ve buna ilişkin yönetim planı uygun mudur?  
• Fikri ve Sinai Mülkiyet Hakları (FSMH) yönetim planı uygun mudur?

3- Yetkinlik

APYÖK ve APYK’ların; 

• İnsan kaynağı, 
• Sahip olduğu teknolojik altyapı, 
• Geçmiş proje deneyimleri, 
• Tamamlanmış ve/veya mevcut Ar-Ge faaliyetleri ve çıktıları, 
• Seçilen alanda ulusal/uluslararası işbirliği faaliyetleri, 

sunulan bilgi ve belgeler doğrultusunda yeterli ve uygun mudur?

• Özel kuruluş olan APYK’ların elde edilecek teknolojileri uygulamaya dönüştürme kabiliyetleri yeterli midir?
• Programın faaliyet alanları dikkate alındığında APYÖ ve APY’nin ulusal ve uluslarası proje yönetim deneyimi yeterli midir?
• Program yönetişim modelinde görevli (tedarik, risk, iletişim, fikri hak yönetimi) kişilerin yetkinlikleri yeterli midir?

4- Projeler

4.1- Projelerin Ar-Ge Niteliği

• Teknoloji Kazanım Yol Haritası kapsamında tanımlanan stratejik hedeflere uygun projeler belirlenmiş midir?
• Belirlenen projeler, özgün ve yenilikçi teknolojileri hedeflemekte midir?
• Projelerde oluşturulan Ar-Ge sistematiği ve uygulanan yöntemler ileri teknoloji elde edilmesini sağlayacak nitelikte midir?
• Hedeflenen teknolojiler ve başarı ölçütleri uygun belirlenmiş midir?

4.2- Projelerin Yapılabilirliği

• Proje sayısı yönetilebilir nitelikte midir? 
• Projelerde mihenk taşları (“milestone”), hedeflenen çıktı ve teknolojilerin elde edilmesi için öngörülen iş-zaman planlaması gerçekçi midir?
• Projeler kapsamında oluşabilecek riskler, bunlara ilişkin alternatif çözüm yolları ve B planları iyi oluşturulmuş mudur?
• Proje ekibi, projeleri başarıyla tamamlamak için yeterli tecrübeye ve bilgi birikimine sahip midir?
• Projelerin başarıya ulaşması için gerekli tüm disiplinlerde araştırmacı/lar, ilgili proje/ler kapsamında yer almakta mıdır?
• APYK’lar dışında işbirliği yapılması planlanan kişi ve kuruluşlar, hedeflenen teknolojilerin elde edilmesine katkı sağlayabilecek nitelikte midir?

4.3- Yaygın Etki

• Projelerde nitelikli insan kaynağı yetiştirmeye yönelik planlama yapılmış mıdır?
• Projeler kapsamında uluslararası nitelikte fikri ürünlerin elde edilmesi mümkün müdür?
• Oluşturulan uluslararası işbirliği, ulusal bilgi birikimine (“know-how”) katkı koyacak nitelikte midir? 
• Araştırma Programı kapsamında elde edilecek teknolojileri ticari ürüne dönüştürme planları detaylı ve gerçekçi olarak açıklanmış mıdır?

4.4- Projelerin Etkileşimi

• Projeler, APYK’ların birlikte teknoloji geliştirme (“co-creation”) amacına uygun şekilde kurgulanmış mıdır? 
• Projelerin birbiriyle olan etkileşimi (proje çıktısının/çıktılarının, başka projeye/projelere girdi niteliğinde olması, vb.) uygun şekilde kurgulanmış mıdır?
• Projelerde hedeflenen teknolojiler ile projelerin etkileşimi, Teknoloji Kazanım Yol Haritası ile uyumlu mudur?

Bütçe panelinde istenen revizyonlarının tamamlanmasının ardından araştırma programlarının sözleşmelerinin hazırlanması için ARDEB Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü (MADES)’ne iletilmektedir. ARDEB-MADES ilgili mevzuatlara bağlı kalarak araştırma programının sözleşmesini hazırlamakta ve hazırlanan dokümanlar tüm taraflarca imzalanmaktadır.